(Cadn.com.vn) - Là chiến tích hào hùng của quân và dân Phú Yên, di tích lịch sử Địa đạo Gò Thì Thùng, xã An Xuân, H. Tuy An đang bị “gặm nhấm” bởi sự “bùng nổ” của cây sắn do người dân trồng tự phát và tác động tiêu cực của thời tiết. Về lâu dài, di tích có nguy cơ bị “xóa sổ”, đi vào dĩ vãng nếu không được trùng tu, bảo vệ kịp thời. Trước kia nơi đây từng là đồi sim và cây rừng rậm rạp, sau đó một phần diện tích được người dân trồng dứa, rồi trồng bạch đàn theo dự án PAM. Từ năm 2010 đến nay, do cây sắn được giá nên người dân khai thác bạch đàn và cày xới di tích để trồng sắn, khiến nhiều miệng hầm, ngách của địa đạo bị bồi lấp gần như hoàn toàn.

Hiện có không dưới 20 hộ dân trồng sắn trong khu di tích lịch sử quốc gia này. Một thực tế là trước khi Địa đạo Gò Thì Thùng được công nhận là Di tích Văn hóa lịch sử quốc gia vào đầu năm 2009, hầu hết diện tích đất đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên khi người dân chuyển sang trồng sắn rất khó xử lý.

Nhiều miệng hầm, ngách bị bồi lấp, xói lở; rừng bạch đàn trong khu vực di tích được khai thác để trồng xen cây sắn.

Chủ tịch UBND xã An Xuân- Trần Quang Minh cho biết: Do chưa được trùng tu, cắm mốc bảo vệ nên di tích ngày càng xuống cấp. Chính quyền xã chỉ còn cách vận động bà con không sản xuất nông nghiệp trong khu vực này và chung tay bảo vệ di tích. Hiện di tích đã bị biến dạng nhiều so với hiện trạng ban đầu. Địa phương đã nhiều lần kiến nghị nhưng đến nay vẫn chưa được các cấp có thẩm quyền quan tâm đầu tư. Điều đáng nói là đã hơn hai năm, kể từ khi di tích được công nhận cho đến nay, Địa đạo nằm cạnh trung tâm xã, nhưng gần như bị bỏ ngỏ, nếu không muốn nói là lãng quên.

Nhiều miệng hầm, ngách thông lên mặt đất bị lấp, hệ thống giao thông hào đang mất dần dấu tích. Gò Thì Thùng là vị trí chiến lược trong phòng thủ, là nơi gắn với nhiều chiến tích oanh liệt của quân, dân Phú Yên, có vai trò quan trọng trong công tác phòng hộ xung yếu, bảo vệ nguồn nước mặt, nước ngầm và đa dạng sinh học. Vì vậy, nếu không được quan tâm kịp thời, sẽ  tác động tiêu cực đến việc bảo vệ, gìn giữ giá trị lịch sử, sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh. Trước thực trạng trên, tỉnh Phú Yên và huyện Tuy An cần xem xét thu hồi lại quyền sử dụng đất trong khu vực Địa đạo Gò Thì Thùng, xây dựng kế hoạch trùng tu để bảo vệ di tích lịch sử quốc gia địa đạo Gò Thì Thùng.

Nguyễn Nam